Logika układu pytań

Równie istotną kwestią jak właściwe sformułowanie pytań jest ich odpowiednie rozmieszczenie w ankiecie. Podczas przygotowywania kwestionariusza ankiety do badań internetowych należy pamiętać i kierować się kilkoma podstawowymi regułami:

1. Wprowadzenie

Kwestionariusz powinien otwierać krótki tekst wprowadzający, wyjaśniający respondentowi cel badania, zachęcający go do szczerych i zgodnych z prawdą odpowiedzi oraz zapewniający o anonimowości, jeśli badania mają taki charakter.

2. Ogólne pytania wstępne

Pierwsze pytania w kwestionariuszu powinny „w większym stopniu skupić uwagę respondenta i sprawić, by zaczął on myśleć o temacie badania, aniżeli służyć uzyskaniu istotnych informacji” (Peterson 1999: 106).

3. Najpierw proste pytania

Pytania łatwiejsze, prostsze, dotykające kwestii mniej dla respondenta problematycznych powinny poprzedzać te, które mogą być dla niego trudne, złożone lub problematyczne (por. Peterson 1999: 109).

4. Reguły przejścia

Układ pytań w kwestionariuszu powinien uwzględniać wykorzystane w nim reguły przejścia (np. pytanie o liczbę posiadanych dzieci powinno znaleźć się w ankiecie po pytaniu o to, czy respondent posiada dzieci).

5. Randomizacja kafeterii odpowiedzi

Jeśli zmienna ma charakter nominalny (np. respondent ma wybrać z zaprezentowanej mu listy swój ulubiony program telewizyjny) w celu zminimalizowania efektu pierwszeństwa (skłonności do wybierania pierwszej spośród zaprezentowanych kategorii odpowiedzi) lub efektu świeżości (skłonności do wybierania ostatniej kategorii na liście) (por. Krossnick i Pressner 2010: 278, Sułek 2001) warto zadbać o randomizację odpowiedzi.

Randomizację warto wykorzystać również, kiedy mamy do czynienia z blokami pytań np. pytań wchodzących w skład pewnej skali. Pozwoli to na zmniejszenie ryzyka wystąpienia efektu porządku pytań (wpływu układu pytań w kwestionariuszu na odpowiedzi respondenta na konkretne pytania w nim zawarte) (por. Bishop 2005).

6. Bloki tematyczne

Pytania dotyczące jednego, określonego zagadnienia powinny być skupione w blokach – nie należy w kwestionariuszu ”przeplatać” pytań dotyczących różnych bloków tematycznych (por. Peterson 1999: 108).

Wzór cytowania:

Magierowski M. Logika układu pytań. Dostępny: http://www.researchonline.pl/baza?podkategoria=21, data dostępu: .././../2013.

Bibliografia

Bishop. G. 2005. Question-Order Effects. W: Samuel J. Best, Benjamin Radcliff (red.) Polling America. An Encyclopedia of Public Opinion. Vol. II, Westport, CT: Greenwood Publishing Group.
Krosnick, J. A., Presser, S. Question and Questionnaire Design. 2010. w: Peter V. Marsden, James D. Wright (red.) Handbook of Survey Research, Bingley: Emerald Publishing.
Peterson, R. 1999. Constructing Effective Questionnaire. London: Sage Publications.
Schuman, H., Presser, S. 1981. Questions and Answers in Attitude Surveys. New York: Academic Press.
Sułek, A. 2001. Jak działa kwestionariusz? w: A. Sułek. Sondaż polski. Warszawa: Wyd. IFiS PAN.